Takılıp mı kaldınız takıntı mı yaptınız?

Her gün hepimizin zihninde dönen, küçük üzere görünen lakin tekrar ettikçe can sıkan davranışlarımız var. Kapıyı birkaç defa kilitleyip geri dönmek, muslukları denetim etmek, perdelerin düzgünlüğüne kafayı takmak… “Ne yapayım, böyleyim işte” diye geçiştirdiğimiz bu alışkanlıklar bazen yalnızca birer huy değil, daha derin bir rahatsızlığın habercisi olabilir.

Görünürde zararsız üzere duran bu davranışlar, ömür kalitesini düşürecek seviyeye ulaştığında ise ismini koymak gerekiyor: Obsesif Kompulsif Bozukluk, yani takıntı hastalığı. Günlük lisanda kullandığımız “taktım” tabirleriyle karıştırılsa da, klinik manada takıntı çok daha karmaşık ve yorucu bir süreç. Zira bu durum, yalnızca düşünmekle kalmayıp, kişiyi daima birebir hareketleri yapmaya zorluyor.

Takıntılar kişinin aklından atamadığı, istemediği halde tekrar tekrar gelen fikirlerle başlar. Bu fikirlerle baş etmek için geliştirilen davranışlara ise kompulsiyon denir. El yıkamak, denetim etmek ya da daima internette araştırma yapmak üzere aksiyonlar, kişiyi süreksiz olarak rahatlatır ancak asla tahlil sunmaz. Sonuç: Bitmeyen bir döngü ve gitgide daralan bir hayat alanı.

Üstelik bu durum yalnızca paklık ya da düzenle hudutlu değil. Cinsel yönelimden, dini telaşlara, bağlardan akademik muvaffakiyete kadar her alanda obsesif fikirler gelişebilir. Kişi kendi aklına bile güvenemez hale gelirken, etrafından uzaklaşır, yalnızlaşır ve vakitle içsel çatışmaları ömrün merkezine oturur.

Peki fark nerede başlar? Bir davranış ne vakit “huy” olmaktan çıkar, “hastalık” haline gelir? İşte kırmızı çizgi: Şayet bir fikir yahut davranış hayatınızı engelliyor, huzurunuzu kaçırıyor ve sizi tekrar tekrar tıpkı kısır döngüye sokuyorsa, bu noktada profesyonel bir yardım almanın vakti gelmiştir.

Genetik faktörler ve çocuklukta maruz kalınan katı kurallar da bu rahatsızlığın tabanını hazırlayabiliyor. Lakin sebebi ne olursa olsun, takıntılar asla bir “düzen aşkı” ya da “titizlik” olarak romantize edilmemeli. Zira takıntılar, ömrün tüm renklerini siyah ve beyaza indirger. Ve insanın griye, esnekliklere, özgür kanılara gereksinimi vardır.

Sonuç olarak, her “taktığımız şey” bizi hasta etmez. Lakin bazen hastalık, “ufak bir takıntı” sanılarak göz arkası edilir. Meğer takıntı, göz gerisi edildikçe büyür ve kişiyi kendinden uzaklaştırır. O yüzden “ne yapayım takılıyorum işte” demeden evvel bir durup düşünmek gerek: Nitekim süreksiz bir takılma mı, yoksa çaresizce döndüğümüz bir çemberin içinde miyiz?